5. Opgesloten in een kamer en groot in Zitterd: Tunnelfist met Berlin
Als een kind zo blij waren we, toen ons het bericht bereikte dat we met een liedje op een Opscene-cd kwamen. Opscene was een muziekblad voor alternatieve muziek dat tweemaandelijks verscheen. Ik las het nooit, zoals ik, na een in de jaren '80 per ongeluk aangegaan abonnement op de Vinyl, geen enkel muziekblad meer las. Muzikanten kunnen beter hun mond houden tenzij om te zingen. Gaan ze spreken, horen we doorgaans een massa onzin over mens en maatschappij.
Opscene bracht regelmatig een cd uit bij het blad met daarop nummers van veelbelovende bands. Tot twee keer toe behoorden wij tot de gelukkigen. Het eerste nummer dat de Opscene uitkoos was Berlin. Kort na het verschijnen van de cd ontving ik een mail van kroegbaas Marco met de vraag, of we wilden spelen op een zaterdagavond in Nr 8 in Sittard. "Ik heb jullie gehoord op de Opscene-cd en wij vinden jullie muziek fantastisch. Heel erg jaren '80." Toen wist ik nog niet, dat een stampvolle kroeg in gejuich zou uitbarsten op het moment dat Jeroen de eerste maten van Berlin inzette, om vervolgens de refreinen uit volle borst mee te zingen. Groot in Zitterd!
Berlin is ontstaan op de druilerige namiddag aan de Stuttgarter Straße in Berlijn, ergens eind jaren '90. Ik was samen met Jos en Louis op bezoek bij onze vriendin Birgitt. Zij ging naar haar werk, druk druk druk, en wij zouden zoals altijd wandelend de stad verkennen. Heerlijk dwalen door een van de lelijkste hoofdsteden van Europa, toen nog verre van een toeristische bestemming. "Ga je naar Berlijn? Bijzonder!" was de meest neutrale reactie die ik kon verwachten wanneer ik mensen vertelde, waarheen de tocht voerde.
Toen wij het pand op twee hoog wilden verlaten, bleek de voordeur in het slot gedraaid. Birgitt had ons onbedoeld ingesloten. Het balkon was te hoog om vanaf te springen. Roepen door de deur naar buren in het trappenhuis? Er kwam niemand langs, iedereen was aan het werk. De keuken zag uit op een stenige binnenplaats en de muur had uitsparingen noch regenpijp om langs omlaag te komen. Op zoek naar een nummer van Birgitts werk dan maar. Frau Claus bleek onderweg in de stad en aangezien het de tijd van voor de mobiele telefonie was, kregen we haar niet zomaar te pakken.
Lusteloos ging Jos op bed liggen. Ik kroop achter de piano en Louis pakte een gitaar, of omgekeerd, dat weet ik niet meer. Een D-min. Een C. Het hobbeltje van Berlin was geboren. Eindeloos herhalend kregen ritme en melodie vorm. Simpel en pakkend, zoals het een popliedje betaamt. 's Kijken... een A-min, en iets met een F en een C en het nummer vouwt open in een refrein in drie delen... Jos kwam, rokend op bed liggend, met flarden van een tekst.
Uren later ging de telefoon. Birgitt putte zich uit in excuses en kwam ons ontzetten toen de schemering reeds inviel. Wij wandelden Neukölln uit richting Gropiusstadt, waar ik sporen van de jeugd van Christiane F. hoopte terug te vinden. De straat waar ze met haar moeder woonde, het metrostation Wutzkyallee van waar ze naar de binnenstad spoorde om te tippelen en dope te scoren.
Eenmaal thuis hebben we het nummer uitgewerkt voor onze cd Kompromislos. De drums namen we op in oefenruimte The Jam met de sporenrecorder ("remsporenrecorder" riep Jos kraaiend van plezier), terwijl Louis en ik zachtjes meespeelden op bas en gitaar. Alle andere partijen speelden we in op Louis' bovenwoning aan de Haarlemmerstraat. Het xylofoonpingeltje onder het couplet bedacht Jos ooit op een piepklein speelgoedxylofoontje van zoon Ruben, maar die opname had Louis per ongeluk kwijtgemaakt. De huidige partij komt uit de Yamaha-synthesizer van Louis
Dit was de eerste keer dat we voor opnames gebruik maakten van het programma Cubase. Voorheen deden we alles met de sporenrecorder. We dubden net zo lang sporen, tot we alle partijen erop hadden staan en daarna spoelden we het eindresultaat naar tape of, later, via Wavelab naar de harde schijf van de computer om het vanaf daar zelf op cd te branden.
Deze release gingen we, op nadrukkelijk aandringen van Jeroen, professioneler uitbrengen. We maakten weliswaar zelf de opnames en de mix - Jeroen stemde daar zuinigjes mee in - maar lieten het resultaat masteren en op cd branden door een gespecialiseerd bedrijf, Cut 'n Clear. Life To Us had goede ervaringen opgedaan met eigenaar en masteraar Errol en diens mensen en wij besloten op het succes mee te liften met Tunnelfist. Zo zaten we gevieren op een zaterdagmiddag aan het Hygeiaplein in Amsterdam-Zuid, in de Olympiabuurt, achter de knoppen bij Errol.
Jeroen vroeg om niet mee te hoeven discussiëren over het geluid. "Ik heb er geen verstand van en als ik geacht wordt mee te doen, voel ik me verplicht dingen te roepen over iets waar ik geen verstand van heb. Doen jullie het gewoon. Een band is geen democratie." Louis, Jos en ik begrepen er ook niet veel van wat Errol allemaal deed met de knopjes, maar de man was vriendelijk, wekte vertrouwen en het eindresultaat klonk prima. Cut 'n Clear deed ook het drukwerk. Het hoesje is gemaakt naar een schilderij van onze vriendin Corrie dat bij Jos en Mirjam op de Albert Cuypstraat aan de muur hing.
Het titelnummer maakte enige furore op radio 3FM, bij de NCRV nota bene, en zo kwam het, dat we bij die omroep de studio aandeden om enkele nummers ten gehore te brengen, waaronder Berlin. Die versie is, naast de studioversie van Kompromislos, te beluisteren bij dit verhaaltje. De okselfrisse en vriendelijke jongens en meisjes van de christelijke omroep waren aangenaam verrast, dat wij in een kwartier stonden opgesteld en gesoundcheckt waren, om vervolgens een geolied interview te geven, gevolgd door een retestrak en prettig droog geregistreerd mini-optreden. Jos was goed bij stem en erg op dreef. Hij was die middag in de Loosdrechtse Byton Studios op zijn allercharmantst en -gevatst. Wij hadden reuzelol met zijn vieren en de dj's.
Het regende erna optredens en altijd speelden we Berlin, maar zo bijzonder als in Nr 8 te Sittard werd het niet vaak meer. In dat café werd het niet meer stil nadat we onze prijspakker hadden gespeeld. Het publiek drong naar voren en wilde meer! meer! meer! We speelden alles wat we in huis hadden, waaronder ook nieuwe, nog niet op cd vastgelegde krakers als Lena, Oblivion, Run With The Hare en Rollercoaster. Jeroen snorde na het optreden weer naar huis, de rest bleef logeren op zolder boven de kroeg. We hebben een gat in de nacht gedanst op Killing Joke, vage Duitse electrowave, Sisters of Mercy, Blondie, Joy Division en meer van dat moois. Marco had een goeie smaak. Hij bleef ons lachend bier tappen in hoge, Duitse glazen. De volgende ochtend heb ik een lange stadswandeling gemaakt door de nog slapende stad om de nevels van de avond ervoor te verdrijven.
Later verloren we Marco uit het oog. De kroeg bestaat niet meer, stelde ik vast toen ik onlangs op de fiets door Sittard reed. Hem heb ik jaren nadien nog één keer gezien, bij een concert van Stiff Little Fingers in de Melkweg. Hangend tegen de bar stond hij een meisje bijna op te eten en het leek me, dat ik hem daarin niet mocht storen. Hij zag er tevreden uit.
Martijn Rutte, 13 december 2023